«2021-2023 елларга Татарстан Республикасы Теләче муниципаль районы мәгарифен үстерү» муниципаль Программасын расларга

«Россия Федерациясендә җирле үзидарә оештыруның гомуми принциплары турында» 2006 елның 6 октябрендәге 131-ФЗ номерлы Федераль закон, «Россия Федерациясендә мәгариф турында» 2012 елның 29 декабрендәге 273-ФЗ номерлы Федераль закон нигезендә, Теләче муниципаль районы Башкарма комитеты,

КАРАР БИРӘ:

1. «2021-2023 елларга Татарстан Республикасы Теләче муниципаль районы мәгарифен үстерү» муниципаль Программасын, кушымта нигезендә, расларга.

2. Әлеге карар гамәлдәге законнар нигезендә үз көченә керә.

3. Әлеге карарның үтәлешен контрольдә тотуны Теләче муниципаль районы Башкарма комитеты Җитәкчесенең социаль мәсьәләләр буенча урынбасары Д.С. Гыйниятуллинга йөкләргә.

Җитәкче                                                                                        И.Х. Хәмидуллин

Татарстан Республикасы

Теләче муниципаль районы Башкарма комитетының

2020 елның 9 декабрендәге

543 номерлы карарына кушымта

«2021-2023 елларга Татарстан Республикасы Теләче муниципаль районы мәгарифен үстерү» муниципаль Программасы

1. Программа Паспорты

1.1. Программаны тормышка ашыру өлкәсенең гомуми характеристикасы

Гомуми белем бирү Татарстан Республикасы Теләче муниципаль районында яшәүчеләр өчен сыйфатлы мәктәпкәчә, гомуми һәм өстәмә белем алу өчен нигез булып тора. Аны алга таба яңарту һәм үстерү тулаем мәгариф тармагының нәтиҗәлелеген тәэмин итәргә, Татарстан Республикасы Теләче муниципаль районы гражданнарының белем бирү ихтыяҗларын канәгатьләндерү өчен мөмкинлекләр булдырырга һәм киңәйтергә тиеш.

Соңгы елларда «Мәгариф» милли проектын һәм мәгарифне модернизацияләү комплекслы проектын гамәлгә ашыру белән бәйле рәвештә, Татарстан Республикасы Теләче муниципаль районында гомуми белем бирүне үстерүгә шактый зур финанс чаралары бүлеп бирелде.

Мәгарифкә чыгымнарны арттыру мәгариф бирү шартларының сизелерлек үзгәрүенә һәм педагогик кадрларның квалификация дәрәҗәсен күтәрүгә китерде. Район мәктәпләрендә матди база сизелерлек яхшырды: заманча уку кабинетлары сатып алынды, барлык мәктәпләр дә заманча компьютерлар белән тәэмин ителде, Интернет челтәренә тоташтырылды. Мәгариф учреждениеләрендә куркынычсыз шартлар булдыру, белем бирү учреждениеләренең матди базасын ныгыту буенча зур эш башкарылды.

Гомуми белем бирү шартларына карата заманча таләпләр барлык укучыларга да сәламәтлек саклау һәм куркынычсызлык гарантияләрен тәэмин итү, белем бирү процессын заманча уку җиһазлары һәм квалификацияле педагогик кадрлар белән тәэмин итү, кулланучыларның яшәү урынына бәйсез рәвештә сыйфатлы белем бирү учреждениеләре санын арттыру күздә тотыла.

«2021-2023 елларга Татарстан Республикасы Теләче муниципаль районы мәгарифен үстерү» муниципаль Программасы мәгариф өлкәсендә белем бирү структурасында, эчтәлегендә һәм технологияләрендә үзгәрешләрне, мәгариф эшчәнлеге субъектларының оештыру-хокукый рәвешләрен һәм финанс-икътисадый механизмнарын чагылдыра торган өстенлекле бурычларны хәл итүгә юнәлдерелгән чаралар комплексыннан гыйбарәт һәм анда түбәндәгеләр карала:

- гомуми белем бирүнең инновацион характерын тәэмин итү;

- өзлексез белем бирү, профессиональ кадрларны әзерләү һәм яңадан әзерләү буенча заманча система булдыру;

- белем бирү сыйфатын бәяләү механизмнарын формалаштыру;

- ачыклык, объективлык, үтә күренмәлелек, иҗтимагый-һөнәри катнашу принциплары нигезендә белем бирү сыйфатын бәяләүнең заманча системасын булдыру;

Программа чаралары мәгариф системасы субъектларына кагыла һәм Теләче муниципаль районының бердәм мәгариф һәм мәгълүмати киңлеген формалаштырырга тиеш.

Соңгы биш елда мәктәпләрнең санитар-техник торышын яхшырту өчен районның барлык учреждениеләрендә комплекслы капиталь һәм агымдагы ремонт эшләре башкарылды. Белем бирү эшчәнлегенең куркынычсыз шартларын, шул исәптән янгын һәм террорчылыкка каршы куркынычсызлыкны тәэмин итү бурычы этаплап һәм комплекслы рәвештә хәл ителә.

Федераль дәүләт белем бирү стандартларын тормышка ашыру адекват кире элемтәдән – белем бирү сыйфатын бәяләү системасыннан башка мөмкин түгел. Белем бирү сыйфатын бәяләү системасын үстерү мөһим бурыч булып тора.

Комплекслы хәл итүне укучыларны кайнар аш белән тәэмин итүне оештыру, белем бирү учреждениеләренә сәламәтлекне саклау технологияләрен куллану тәҗрибәсен кертү һәм трансляцияләүне, уку процессын медицина белән тәэмин итү өчен шартлар тудыру, укучыларны физик тәрбияләү һәм массакүләм балалар спортын үстерү проблемалары таләп итә.

Сәләтле балаларга ярдәм итү, аларны үстерү район мәгариф системасының һәм муниципаль район хакимиятенең өстенлекле бурычларыннан берсе булып тора. Ел саен гомуми белем бирү учреждениеләренең эш планында аерым юнәлеш – сәләтле балалар белән фәннәр буенча эш алып барыла. Әлеге эшчәнлекне методик яктан тәэмин итү мәсьәләләре турында шулай ук район методик берләшмәләре утырышларында да фикер алышалар. Районда ел саен олимпиадаларда җиңүчеләрне һәм призерларны, аларның укытучыларын ата-аналар һәм җәмәгатьчелек вәкилләре катнашында хөрмәтләү үткәрелә.

Балаларның иҗади, интеллектуаль потенциалын үстерүгә, район фәнни-гамәли конференцияләрен оештыру, конкурслар үткәрү дә ярдәм итә. Иң яхшы эшләр Республика күләмендәге конференцияләрдә һәм конкурсларда катнашу өчен тәкъдим ителә.

Мәктәпләрдә яңа мәгълүмати технологияләр киң кулланыла, бу педагоглар һәм укучыларның проектлар өстендә эшләү буенча уртак эшчәнлегенә ярдәм итә (конференцияләрдә катнашу, дәресләргә, класстан тыш чараларга, презентацияләргә, газеталар чыгару).

Бүген мәктәптә туклануның сыйфатын һәм һәркем өчен мөмкин булуын арттыру, укучыларның күпчелеген кайнар ризык белән тәэмин итүне арттыру мәсьәләләре аеруча актуаль. Туклану бәясен исәпләү якынча ике атналык меню нигезендә башкарыла.

Районда 15 муниципаль бюджет мәктәпкәчә белем бирү учреждениесе һәм ике мәктәпкәчә төркем эшли. Балаларны мәктәпкәчә белем бирү хезмәтләре белән тәэмин итү, өстәмә мәктәпкәчә яшьтәге балаларга булган ихтыяҗ ягыннан демографик анализ ясала.

Заманча инфраструктура булдыру, белем бирү эшчәнлеге практикасына мәгълүмати технологияләр кертү, профилактикалау һәм профориентация кертү, заманча таләпләр нигезендә гомуми белем бирүнең эчтәлеген һәм структурасын яңарту, мәгариф белән идарә итүдә җәмәгать катнашуын киңәйтү, яңа икътисадый механизмнар кертү, мәктәпнең тәрбия потенциалын арттыру, педагогик кадрларның квалификациясен арттыру, педагогик һөнәрнең абруен күтәрү, сәләтле балаларны ачыклау һәм аларга ярдәм итү буенча актуаль мәсьәләләрне бары тик программаны тормышка ашыру юлы белән генә хәл итеп була.

2. Программаның төп максатлары һәм бурычлары, сроклары һәм этаплары, шулай ук максатчан индикаторлар һәм күрсәткечләр

2.1. Программаның максаты

Татарстан Республикасы икътисады һәм җәмгыять үсеше перспективалы бурычлары нигезендә, Теләче муниципаль районында Югары сыйфатлы белем бирүне тәэмин итү.

Куелган максатка ирешү өчен түбәндәге бурычларны хәл итү күздә тотыла:

- балаларга мәктәпкәчә, гомуми һәм өстәмә белем бирү системаларында белем бирү программаларын модернизацияләү, ул уку-укыту нәтиҗәләренең заманча сыйфатына һәм социальләштерү нәтиҗәләренә ирешүгә юнәлдерелгән;

- гомуми белем бирүнең федераль дәүләт белем бирү стандартлары таләпләре нигезендә һәркем өчен мөмкин булган сыйфатлы гомуми белем алу гарантияләрен тәэмин итү;

- яңа белем бирү технологияләрен һәм уку процессын оештыру принципларын, шул исәптән заманча мәгълүмати һәм коммуникацион технологияләр кулланып гамәлгә кертү;

- мөмкинлекләре чикләнгән балаларга, инвалид балаларга гомуми белем алу өчен шартлар тудыру;

- мәктәп укучыларына сыйфатлы туклану өчен шартлар тәэмин итү;

- укучыларда сәламәт яшәү рәвеше күнекмәләрен формалаштыру;

- сәләтле балаларны ачыклау, аларга ярдәм итү һәм озатып бару муниципаль системасын камилләштерү;

- мәктәпләрдә иң яхшы педагогларны саклап калу өчен мораль һәм матди стимуллар системасын формалаштыру, яшь белгечләрне җәлеп итү;

- мәгариф хезмәткәрләренең өзлексез һөнәри үсеше өчен шартлар тудыру;

- белем бирү учреждениеләрендә янгын һәм террорчылыкка каршы куркынычсызлыкны тәэмин итү;

- гомуми белем бирү учреждениеләре сыйныфларының кадр ресурслары белән идарә итү буенча нәтиҗәсез чыгымнарны киметү, гомуми белем бирү учреждениеләре челтәрен оптимальләштерү;

- гомуми белем бирүнең федераль дәүләт белем бирү стандартларын тормышка ашыру;

- тәрбия эшенең муниципаль системасын үстерү.

Программаны тормышка ашыру срогы-2021-2023 еллар.

2.2. Программаны тормышка ашыруның көтелгән нәтиҗәләре

Программаның нәтиҗәлелеген бәяләү киләсе таблицада тәкъдим ителгән индикатив күрсәткечләр нигезендә гамәлгә ашырыла:

План күрсәткеченең факттагы күрсәткеченә ирешү Программаны гамәлгә ашыруның нәтиҗәлелеген раслаячак.

«2021-2023 елларга Татарстан Республикасы Теләче муниципаль районы мәгарифен үстерү» муниципаль Программасына

1 номерлы кушымта

«2021-2023 елларга мәктәпкәчә белем бирүне үстерү» ярдәмче программасы

1. Ярдәмче программаны гамәлгә ашыру сферасының гомуми характеристикасы, төп проблемаларны тасвирлау һәм аларны хәл итү юллары

Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгының дәүләт граждан хезмәткәрләре тарафыннан эш вакытында үз-үзен тоту кагыйдәләренең үтәлүе һәм бәхәсле очракларны җайга салу буенча комиссиясе Хәзерге вакытта районда 15 мәктәпкәчә белем бирү оешмасы эшли.

Хәзерге вакытта мәктәпкәчә белем бирү өлкәсендә хәл ителергә тиешле түбәндәге проблемалар саклана:

• балалар бакчаларын тиешенчә җиһазландырмау;
• матди-техник база искергән;
• кайбер мәктәпкәчә учреждениеләрдә укыту-методик базасының лаеклы дәрәҗәсен тәэмин итү мөмкин түгел;
• һәр педагогка һәм административ-хуҗалык персоналына компьютерлар булмау.

Мәгариф системасы барлык этапларда да мәктәпкәчә белем бирү системасын карап тоту, укыту (укыту) методлары һәм технологияләре өлешендә инновацион эшчәнлек өчен кирәк булган күнекмәләрне һәм компетенцияләрне формалаштыруга һәм үстерүгә юнәлдереләчәк. Балаларның иҗатка сәләтләрен иртә ачуны, мәгълүматны критик кабул итү күнекмәләрен, стандарт булмаган карарларга сәләтле, креативлык, уйлап табучанлык, командада эшли белү сәләте һәм аларны мәктәпкә әзерләү максатларында үстерү. Мәктәпкәчә белем бирүнең сыйфатын тәэмин итү өчен мәктәпкәчә белем бирүнең төп гомуми белем бирү программасын гамәлгә ашыручы мәктәпкәчә белем бирү оешмалары мөдирләренең дә, тәрбиячеләренең дә һөнәри дәрәҗәсе мөһим. Нәкъ менә шуңа күрә мәктәпкәчә белем бирү хезмәткәрләренең квалификациясен күтәрү игътибар үзәгендә тора.

Ярдәмче программаны тормышка ашыру нәтиҗәсендә  көтелә:

1. Өстәмә һөнәри белемнең мәктәпкәчә мәгариф оешмалары хезмәткәрләренә бирү өчен шартлар тәэмин итү.

2. Мәктәпкәчә белем бирү оешмалары хезмәткәрләре өчен квалификацияне күтәрүнең персонификацияләнгән моделен гамәлгә кертү.

3. Мәктәпкәчә белем бирү оешмалары хезмәткәрләре өчен өстәмә һөнәри белем бирү оешмаларында квалификацияне күтәрүне оештырганда заманча мәгълүмати компьютер технологияләрен куллануны киңәйтү.

Максатчан күрсәткечләргә ирешү өчен проблемалы мәсьәләләр туганда әлеге ярдәмче программаны гамәлгә ашыруны регламентлаучы норматив-хокукый актларга үзгәрешләр кертергә мөмкин.

2. Ярдәмче программаның төп максатлары, бурычлары, аны тормышка ашыруның ахыргы нәтиҗәләрен, срокларын һәм этапларын тасвирлау

Ярдәмче программаның максаты: балаларга мәктәпкәчә белем бирү системасында белем бирү программаларын модернизацияләү, ул белем бирүнең заманча сыйфатына һәм социальләштерү нәтиҗәләренә ирешүгә юнәлдерелгән.

Бурычлар:

- мәктәпкәчә белем бирүнең сыйфатын күтәрү;

- мәктәпкәчә белем бирүнең вариатив формаларын үстерү;

- педагогик кадрларның белем һәм һөнәри дәрәҗәсен күтәрү;

- мәктәпкәчә яшьтәге һәр баланың оптималь үсеш дәрәҗәсенә ирешү өчен мәктәпкәчә оешмаларның тәрбия-белем бирү процессына инновацион белем бирү технологияләрен кертү;

- мәктәптә белем алу өчен тигез старт шартлары булдыру.

Ярдәмче программаның төп чаралары характеристикасы:

1. Заманча җиһазлар һәм җиһазлар белән тәэмин итү; мәктәпкәчә оешмаларда балаларның рухи-әхлакый үсешен һәм тәрбиясен тәэмин итә торган, тәрбияләнүчеләрнең физик һәм психологик сәламәтлеген саклауны һәм ныгытуны гарантияли торган мәктәпкәчә белем бирүнең югары сыйфатлы, тәрбияләнүчеләргә һәм педагогик хезмәткәрләргә карата уңайлы булуы; мәктәпкәчә белем бирү оешмаларын физкультура җиһазлары белән тәэмин итү; мәктәпкәчә белем бирү оешмаларында искергән җиһазларны алыштыру.

2. Мәктәпкәчә белем бирү оешмаларын интерактив такталар белән тәэмин итү.

Шуңа бәйле рәвештә, мәктәпкәчә яшьтә үк уку материалын өйрәнгәндә һәм тәрбия чаралары үткәргәндә интерактив хезмәттәшлек оештыру юлы белән мәгълүмати-белем бирү ресурслары белән эшләү нигезләрен салу максатка ярашлы.

3. «Мәктәпкәчә белем бирүнең төп гомуми белем бирү программасын гамәлгә ашыручы мәгариф учреждениеләренә учетка кую һәм күчерү» хезмәте күрсәтүне тәэмин итү өчен, «Электрон балалар бакчасы» автоматлаштырылган мәгълүмат системасында эшләү өчен мәктәпкәчә белем бирү оешмаларында исәпләү һәм оештыру техникасы паркын яңарту.

4. Мәктәпкәчә белем бирү оешмаларында Федераль дәүләт белем бирү стандартларын гамәлгә ашыру.

5. Мәктәпкәчә белем бирү муниципаль системасын модернизацияләү (мәктәпкәчә белем бирү оешмаларында катнаш яки компенсация юнәлешендәге төркемнәр булдыру).

Хәзерге вакытта безнең илдә сәламәтлек мөмкинлекләре чикләнгән балалар өчен белем бирү хезмәтләре базары бик чикле. Инвалид балаларны укытуның традицион формасы булып махсус (коррекцияле) белем бирү учреждениеләре кала. Мәктәпкәчә яшьтәге балаларга инклюзив тәрбия бирү мәсьәләсе аеруча кискен тора. Бу мәктәпкәчә белем бирү системасында урыннарга кытлык, түбән социаль культура һәм үсештә үзенчәлекләре булган кешеләргә карата халыкның түземлеге белән бәйле. Димәк, сәламәтлек мөмкинлекләре булган баланың белем бирү учреждениесенә инклюзиясе педагоглар, ата-аналар, мәгариф һәм социаль яклау идарәсе хезмәткәрләренең уртак тырышлыгына нигезләнергә тиеш.

Мәктәпкәчә белем бирү оешмаларында катнаш яки компенсацияләүче төркем булдыруга юнәлтелгән чараларны тормышка ашыру үз эченә ала:

- мөмкинлекләре чикләнгән балалар мониторингы;

- мөмкинлекләре чикләнгән балалар белән эшләү өчен кадрларны укыту;

- мәктәпкәчә белем бирү оешмаларында катнаш яки компенсацияләүче төркемнәр.

6. Мәктәпкәчә белем бирү оешмаларында милли мәгарифне популярлаштыру.

Мәктәпкәчә оешмаларда Татарстан Республикасы дәүләт телләрен укыту, укыту-методик комплекслар, төрле сүзлекләр, электрон дәреслекләр төзү һәм бастыру, шулай ук югары квалификацияле белгечләр әзерләү, Россия Федерациясе мәгариф системасының заманча таләпләре нигезендә педагогик кадрларның квалификациясен күтәрү һәм яңадан әзерләү кебек мөһим проблемаларны хәл итү зарур.

Чараларның төп максаты-шартлар тудыру:

- татар телен, әдәбиятын саклау, өйрәнү һәм үстерү, туган һәм туган тел буларак функциональлеген арттыру;

- мәктәпкәчә белем бирү оешмаларын, мәктәпләрне, урта һөнәри белем бирү учреждениеләрен үз эченә алган татар теле һәм әдәбиятын укытуның тулы бер системасы;

- педагогларның һөнәри квалификациясен күтәрү курсларын оештыру һәм яңа укыту-методик комплектларын апробацияләү.

Шуңа бәйле рәвештә төп бурычлар булып торалар:

- ярдәмче программаның максатын уңышлы гамәлгә ашыру өчен оештыру механизмнарын булдыру;

- телләрне һәм әдәбиятны укыту методикасын камилләштерү;

- татар милли компоненты булган кәгазь һәм электрон форматта гамәли юнәлешле укыту-методик комплексларын эшләү, бастыру һәм гамәлгә кертү;

- этнокультура компоненты булган аудио - һәм видеоматериаллар һәм Электрон мәгариф ресурсларын булдыру һәм гамәлгә кертү;

- яңа методика һәм эшләнмәләр белән танышу максатыннан педагогларның һөнәри компетентлыгын арттыру;

Көтелгән нәтиҗәләр:

- татар телен  (әдәбиятын) популярлаштыру һәм тарату;

- мәктәпкәчә белем бирү учреждениеләрендә тәрбияләнүчеләрнең тел культурасын арттыру өчен фәнни-методик һәм белем бирү шартлары булдыру;

- педагогларның һөнәри компетентлыгын арттыру һәм әзерләү;

- Россия һәм дөнья социомәдәни киңлегендә татар теленең йогынтысын һәм үтемлелеген киңәйтү.

7. Балаларны рус теленә өйрәтү

Бүгенге көндә Татарстан Республикасында мәктәпкәчә яшьтәге ике дәүләт телен укыту мәктәпкәчә белем бирү өлкәсендә фикер алышына торган актуаль мәсьәләләрнең берсе булып тора. Татар телле мәктәпкәчә яшьтәге балалар өчен рус телен өйрәтүнең төп максаты-тел сәләтен үстерү, рус теле белән рус халкының мәдәнияте белән аралашу чарасы буларак танышу. Балаларны рус теленә җәлеп итү, аларны мәктәптә белү процессын күпкә җиңеләйтә, димәк, программа материалын тизрәк үзләштерүгә ярдәм итә.

Балаларны рус теленә өйрәтү эшен планлаштырып, тәрбияче рус-татар икетеллелек үзенчәлеген, төркемдәге, гаиләләрдәге сөйләшүне, рус теленең ни дәрәҗәдә аңлавын исәпкә алырга тиеш. Рус телендә сөйләшүче балаларны өйрәтү өчен тәрбияче иң беренче чиратта үзе дә рус телендә дөрес итеп сөйләшергә тиеш. Татар телендә аңлатманы бары тик беренче дәресләрдә генә кулланырга, ә алга таба аралашу күбесенчә рус телендә алып барырга кирәк.

Федераль дәүләт белем бирү стандартлары ата-аналарны тәрбия-белем бирү процессына җәлеп итү кирәклеген күрсәтә. Гаилә баланың рус телен үзләштерүендә мөһим роль уйный.

Чараның төп максаты:

- районда тел сәясәтен норматив хокукый тәэмин итүне камилләштерү;

- Татарстан Республикасы дәүләт телләре буларак татар һәм рус телләренең паритет эшчәнлегенә ярдәм итү;

- районда рус телен һәм рус телендә укытуның бөтен системасын үстерү;

- Теләче муниципаль районында яшәүче халыкларның телләрен саклау һәм үстерү;

- социаль статусны күтәрү, районда дәүләт телләрен һәм башка телләрне популярлаштыру.

Шуңа бәйле рәвештә төп бурычлар булып торалар:

- ярдәмче программаның максатын уңышлы гамәлгә ашыру өчен оештыру механизмнарын булдыру;

- телләрне укыту методикасын камилләштерү;

- рус милли компоненты булган кәгазь һәм электрон форматта гамәли-юнәлешле укыту-методик комплексларын эшләү, бастыру һәм гамәлгә кертү;

- этнокультура компоненты булган аудио - һәм видеоматериаллар һәм Электрон мәгариф ресурсларын булдыру һәм гамәлгә кертү;

- яңа методика һәм эшләнмәләр белән танышу максатыннан педагогларның һөнәри компетентлыгын арттыру.

Көтелгән нәтиҗәләр:

- укыту-методик базаны ныгыту;

- укытуда ИКТ кертү;

- кадрлар составы һәм дәүләт телләрен укыту сыйфатын яхшырту;

- укытуда дәвамчанлыкны саклап калу, акылны дөрес сайлау;

- яңа стандартларга күчкәндә авторлык программаларын булдыру;

- татар һәм рус телләренең, шулай ук районның башка халыкларының телләренең оптималь эшләвен һәм үсешен тәэмин итә торган чаралар системасын булдыру.

3. Ярдәмче программаны ресурслар белән тәэмин итүне нигезләү

2021-2023 елларда Ярдәмче программаны финанслауга барлыгы 226468,70 мең сум каралган, шул исәптән еллар буенча:

2021 ел - 76533,90 мең сум;

2022 ел - 74702,90 мең сум;

2023 ел - 75231,90 мең сум

2021-2023 елларга Программаны финанслау күләме Теләче муниципаль районы бюджеты хисабына 0,00 мең сум тәшкил итәчәк, шул исәптән еллар буенча:

2021 ел - 0,00 мең сум;

2022 ел - 0,00 мең сум;

2023 ел - 0,00 мең сум

2021-2023 елларга Татарстан Республикасы бюджеты акчалары исәбеннән Программаны финанслау күләме 226468,70 мең сум тәшкил итәчәк, шул исәптән еллар буенча:

2021 ел - 76533,90 мең сум;

2022 ел - 74702,90 мең сум;

2023 ел - 75231,90 мең сум.

Программаны финанслау күләме фараз характерына ия һәм чираттагы финанс елына (чираттагы финанс елына һәм план чорына) Теләче муниципаль районы Советы карары нигезендә тәгаенләнәчәк.

4. Ярдәмче программаны тормышка ашыру механизмы

Ярдәмче программаның төп чараларын, шул исәптән «Россия Федерациясендә мәгариф турында» Федераль законны тормышка ашыру максатында, норматив-хокукый актларны эшләү һәм раслау планлаштырыла.

5. Ярдәмче программаның социаль-икътисадый нәтиҗәлелеген бәяләү

Ярдәмче программаның нәтиҗәлелеген бәяләү киләсе таблицада тәкъдим ителгән индикатив күрсәткечләр нигезендә гамәлгә ашырыла:

План буенча күрсәткечләрнең факттагы әһәмиятенә ирешү Ярдәмче программаны гамәлгә ашыруның нәтиҗәлелеге турында дәлилләячәк.

«2021-2023 елларга Татарстан Республикасы Теләче муниципаль районы мәгарифен үстерү» муниципаль Программасына

2 номерлы кушымта

Ярдәмче программа

«2021-2023 елларга гомуми белем бирүне үстерү»

1. Гомуми белем бирү өлкәсе характеристикасы, төп проблемаларны тасвирлау һәм үсеш фаразлары

Хәзерге вакытта Теләче районында 11 гомуми белем бирү мәктәбе эшли.

Хәзерге вакытта балаларга гомуми белем бирү өлкәсендә хәл итәсе проблемалар кискенләште, шул исәптән:

1) Белем бирү нәтиҗәләре сыйфатында иң һәм иң уңышлы гомуми белем бирү оешмалары арасында аерма.

2) Педагогик кадрларның составын һәм компетенцияләрен яңартуның түбән темплары.

Барлык укытучылар һәм гомуми белем бирү оешмалары җитәкчеләре шәхси ноутбуклар алдылар, «Интернет» челтәренә чыбыксыз керү нокталары урнаштырылды, районның гомуми белем бирү мәктәпләре укытучылары «Интернет»челтәрендәге педагогик берләшмәләрдә катнаша.

Сәламәтлеге буенча мөмкинлекләре булмаган балалар өчен вакытлыча яки даими рәвештә белем бирү оешмасына керү мөмкинлеге булмаган балалар өйдә укулар оештырылган.

Чаралар комплексы ярдәмендә үзгәрешләр түбәндәге юнәлешләрдә булачак:

- укучыларның кызыксынуларын һәм активлыгын үстерүгә, индивидуаль уку планнары нигезендә профильле укытуның тулы кыйммәтле системасын булдыруга басым ясап, укытуның эчтәлеген һәм методларын сыйфатлы итеп үзгәртү;

- гомуми белем бирү системасы кадрлары эшчәнлегенең нәтиҗәлелегенә ярдәм итә торган механизмнарны үстерү, югары уку йортларын тәмамлаучыларны һәм талантлы белгечләрне гомуми белем бирүгә җәлеп итү, районның педагогик составын яшәртү, педагогик һәм җитәкче кадрларның һөнәри дәрәҗәсен арттыру.

Мәгариф өлкәсендәге стратегик максат-икътисадның инновацион үсеше таләпләренә, җәмгыятьнең һәм һәр гражданның заманча ихтыяҗларына туры килә торган сыйфатлы белем алу мөмкинлеген арттыру. Әлеге максатны тормышка ашыру түбәндәге өстенлекле бурычларны хәл итүне күздә тота:

1. База белеменең инновацион характерын тәэмин итү.

2. Өзлексез белем бирү, профессиональ кадрларны әзерләү һәм яңадан әзерләү буенча заманча система булдыру.

2. Ярдәмче программа чарасының төп максатлары, бурычлары, аны гамәлгә ашыруның ахыргы нәтиҗәләрен, срокларын һәм этапларын тасвирлау

Ярдәмче программаның максаты-балаларның гомуми белем бирү системасында белем бирү программаларын модернизацияләү, ул уку нәтиҗәләренең заманча сыйфатына һәм социализация нәтиҗәләренә ирешүгә юнәлдерелгән.

Ярдәмче программаның бурычлары булып торалар:

- халыкның гомуми белем бирү хезмәтләреннән бертигез файдалана алуын тәэмин итә торган белем бирү челтәрен һәм финанс-икътисадый механизмнарны формалаштыру;

- гомуми белем бирү оешмаларын тәмамлаучыларның югары технологияле икътисадта алга таба белем алуга һәм эшчәнлеккә әзерлеген тәэмин итү өчен мәгариф һәм мәгариф мохитен карап тотуны модернизацияләү;

- педагогик кадрларның составын һәм компетенцияләрен яңарту, педагогларны эш сыйфатын күтәрүгә һәм өзлексез һөнәри үсешкә мотивацияләү механизмнарын булдыру.

Ярдәмче программаның төп чаралары характеристикасы:

1. Гомуми белем бирү оешмаларын заманча җиһазлар һәм кабинетлар белән тәэмин итү, автобуслар сатып алу.

Гомуми белем бирү оешмаларын җиһазлар һәм заманча кабинетлар белән тәэмин итү нигезендә ФДББС ята, алар нигезендә гомуми белем бирү оешмалары җитәкчеләренең һәм укытучыларының квалификациясен күтәрү һәм һөнәри әзерлек кысаларында белем бирү оешмалары өчен таләп ителә торган җиһазларның (уку, укыту-җитештерү, компьютер, мәктәп ашханәләре һ.б.), транспорт чаралары, дәреслекләр һәм кеше курсларының кирәкле санын һәм бәясен билгеләү билгеләнә.

2. Барлык табигый-фәнни дисциплиналар кабинетларын җиһазлау.

Укучыларда табигый-фәнни объектларны һәм күренешләрне өйрәнү буенча гамәли эш күнекмәләрен формалаштыру гомуми белем бирү мәктәпләренең барлык предмет кабинетларын заманча табигый-фәнни лабораторияләр комплектлары белән җиһазландыру зарурлыгына бәйле.

3. Профильле белем бирүне кертү.

Югары сыйныф укучыларын профильле уку планнары нигезендә һөнәри эшчәнлеккә максатчан әзерләү гамәлгә ашырыла. Социаль-икътисади, физика-математика, социаль-гуманитар, филология, мәгълүмати-технологик профильләргә ихтыяҗ аеруча зур.

4. «Мәгариф»  милли проектын тормышка ашыру.

5. Федераль дәүләт белем бирү стандартларын гамәлгә ашыру.

Гомуми белем бирү эчтәлеген яңартуның һәм аны алу шартларын модернизацияләүнең төп механизмы БГБ, ТГБ, УГБ яңа федераль дәүләт белем бирү стандартларын кертү булачак.

Яңа федераль дәүләт белем бирү стандартларының төп өлеше булып башлангыч, төп, урта гомуми белем бирү программаларын үзләштерү нәтиҗәләренә карата таләпләр тора. Яңа федераль дәүләт белем бирү стандартлары белем бирү нәтиҗәләре турындагы күзаллауларны шактый киңәйтә һәм предмет нәтиҗәләрен нормалаштыруга гына түгел, шәхес, гаилә, җәмгыять һәм дәүләтнең көтелгән перспективаларын һәм ихтыяҗларын килештерү нигезендә формалаштырылган метапредметлы һәм шәхси нәтиҗәләргә ирешүгә, шулай ук тиешле яшьтә бала үсеше турында заманча фәнни күзаллауга да йөз тота.

Әлеге нәтиҗәләргә ирешү яшүсмерләрнең төрле өлкәләрдә сынап карау, интенсив аралашу, гамәли социаль тәҗрибә алу кебек социаль һәм уку эшчәнлекләренең яңа формаларын кертүне таләп итә.

6. Сәләтле балаларга һәм аларның педагогларына адреслы ярдәм күрсәтүне гамәлгә ашыру.

Балалар һәм яшьләрнең интеллектуаль-иҗади потенциалын ачу төрле типтагы сәләтле балаларны ачыклау, аларга ярдәм итү һәм озата баруга юнәлдерелгән:

- интеллектуаль сәләт;

- иҗади һәм сәнгать сәләте;

- спорт сәләте;

- социаль сәләт.

Районда сәләтле балаларга һәм аларны әзерләгән педагогларга адреслы ярдәм күрсәтелә. Ел саен олимпиадада катнашучы укучыларны һәм аларның укытучыларын хөрмәтләү үткәрелә. 

7. Гомуми белем бирү оешмаларының предмет укытучылары өчен һөнәри үсеш һәм методик коучинг системасын булдыру.

8. Федераль, республика, муниципаль программаларны гамәлгә ашыру.

Укучылар өчен фәнни, фәнни-гамәли конференцияләр, олимпиадалар һәм конкурслар оештыру һәм үткәрү.

9. Гомуми белем бирү оешмаларында капиталь ремонт үткәрү.

10. Милли мәгариф системасын үстерү.

Чараларны гамәлгә ашыру туган телләрне һәм әдәбиятларны популярлаштыруга, тел мәдәниятен арттыру өчен фәнни-методик һәм белем бирү шартлары булдыруга китерәчәк;

11. Махсус (коррекцияле) белем бирү системасын үстерү.

Чараның максаты-балаларны комплекслы үстерү һәм тернәкләндерү өчен махсус (коррекцион) белем бирү оешмаларында уку-тәрбия процессын алып бару өчен уңайлы шартлар тудыру.

12. КТ һәм ХС оештыру буенча чаралар.

Чараның максаты-гомуми белем бирү оешмаларында янгын куркынычсызлыгын тәэмин итү, террорчылыкка каршы яклану, КТ һәм ХС таләпләрен үтәү.

13. Белем бирү оешмаларында каршылыксыз мохит булдыру.

Чараның максаты булып, мәктәп яшендәге балаларны да кертеп, инвалидларның һәм халыкның аз хәрәкәтләнүче башка төркемнәренең, шул исәптән инвалидларның тормыш эшчәнлегенең өстенлекле өлкәләрендә объектларга һәм хезмәтләргә тоткарлыксыз үтеп керү шартларын формалаштыру тора.

3. Ярдәмче программа чараларын ресурслар белән тәэмин итүне нигезләү

Ярдәмче программаны финанслауга 2021-2023 елларда 620494,60 мең сум каралган:

2021 ел - 206333,20 мең сум;

2022 ел - 206345,70 мең сум;

2023 ел - 207815,70 мең сум.

2021-2023 елларга Программаны финанслау күләме Теләче муниципаль районы бюджеты акчалары исәбеннән 13748,30 мең сум тәшкил итәчәк, шул исәптән еллар буенча - 13748,30 мең сум:

2021 ел - 953,60 мең сум;

2022 ел - 3986,10 мең сум;

2023 ел - 8808,60 мең сум.

2021-2023 елларга Программаны финанслау күләме Татарстан Республикасы бюджеты акчалары исәбеннән 606746,30 мең сум, шул исәптән еллар буенча:

2021 ел - 205379,60 мең сум;

2022 ел - 202359,60 мең сум;

2023 ел - 199007,10 мең сум.

Программаны финанслау күләме фараз характерына ия һәм чираттагы финанс елына (чираттагы финанс елына һәм план чорына) Теләче муниципаль районы Советы карары нигезендә тәгаенләнәчәк.

4. Ярдәмче программаны тормышка ашыру механизмы

Ярдәмче программаның төп чараларын, шул исәптән "Россия Федерациясендә мәгариф турында" Федераль законны гамәлгә ашыру максатларында норматив хокукый актларны эшләү һәм раслау планлаштырыла.

5. Ярдәмче программаның социаль-икътисадый нәтиҗәлелеген бәяләү

Ярдмче программаны гамәлгә ашыруның нәтиҗәлелеген бәяләү түбәндәге таблицада күрсәтелгән индикатив күрсәткечләр нигезендә гамәлгә ашырыла:

План буенча күрсәткечләрнең факттагы әһәмиятенә ирешү Ярдәмче программаны гамәлгә ашыруның нәтиҗәлелеге турында дәлилләячәк.

«2021-2023 елларга Татарстан Республикасы Теләче муниципаль районы мәгарифен үстерү» муниципаль Программасына

3 номерлы кушымта

Ярдәмче программа

«2021-2023 елларга өстәмә белем бирүне үстерү»

1. Ярдәмче программаны гамәлгә ашыру сферасының гомуми характеристикасы, төп проблемаларны тасвирлау һәм аларны хәл итү юллары

Балаларга өстәмә белем бирү буенча белем бирү программалары түбәндәге юнәлешләр буенча тормышка ашырыла: сәнгать, физкультура-спорт, фәнни-техник; экология-биология; табигый-фәнни; социаль-икътисадый; социаль-педагогик; ике өстәмә белем бирү учреждениесендә.

Эшчәнлек барышында үз вакытында хәл итүне таләп итә торган түбәндәге проблемалар ачыкланды:

1. Өстәмә белем бирү мәсьәләләрендә педагогик составның компетентлыгы җитәрлек дәрәҗәдә түгел һәм педагог-укытучыларны һөнәри компетентлыкны арттыруга мотивацияләү җитәрлек түгел.

Фаразланыла торган чишү юллары:

• педагогик кадрларны дөрес сайлауны гамәлгә ашыру;
• курс һәм курсара әзерлек аша тренер-укытучыларның һөнәри осталыгын үстерү өчен шартлар тудыру;
• төрле дәрәҗәдәге ярышларда яхшы нәтиҗәләр күрсәткән тренерларны бүләкләү.

2. Белем бирү процессының матди-техник җиһазланышы җитәрлек түгел.

Комплекслы эш өстәмә белем бирү педагогларының балалар белән төрле юнәлешләрдә нәтиҗәле эшен оештырырга мөмкинлек бирәчәк. Балаларның сәләтен үстерергә һәм алар белән бергә камиллеккә, әлеге процесста катнашучы һәр кешенең шәхси үсешендә яңа үрләргә ирешергә омтылырга ярдәм итәчәк.

2. Ярдәмче программаның төп максатлары, бурычлары һәм чаралары, аны тормышка ашыруның ахыргы нәтиҗәләрен, срокларын һәм этапларын тасвирлау

Ярдмче программаның максаты - балаларга өстәмә белем бирү системасында белем бирү программаларын модернизацияләү, ул уку нәтиҗәләренең заманча сыйфатына һәм социальләштерү нәтиҗәләренә ирешүгә юнәлдерелгән.

Ярдәмче программа түбәндәге бурычларны хәл итә:

- районда ӨББ  эшчәнлеге эчтәлеген яңарту;

- балаларга өстәмә белем бирү буенча муниципаль хезмәтләрнең сыйфатын күтәрү;

- балаларга өстәмә белем бирү системасында ил педагогикасының иң яхшы традицияләрен саклап калу һәм дәвам итү;

- өстәмә белем бирү системасының кадрлар потенциалын камилләштерү, бала шәхесенең гармонияле үсеше өлкәсендә педагогик эшчәнлекнең һөнәри дәрәҗәсен күтәрү;

- балалар бакчаларының матди-техник базасын үстерү.

Ярдәмче программаның төп чаралары характеристикасы:

1. «Балалар сәламәтлегендә тайпылышларны иртә ачыклау» проектын тормышка ашыру.

Аппарат-программа комплексларын кулланып ("АРМИС") мәктәп укучыларының сәламәтлеге торышындагы тайпылышларны иртә ачыклау буенча эш. "АРМИС"  ул - моноблоклы, аз габаритлы, универсаль аппарат-программа комплексы, аңа санлы интерфейс аша кешенең физиологик параметрларын теркәү өчен датчиклар кушыла.

2. «Дәресләрдән соң мәктәп»  проектын тормышка ашыру.

Проектның асылы-мәктәпләрдә түгәрәк эшчәнлегенең барлык спектрын яңарту, ул укучыларның техник иҗаты һәм тикшеренү эшчәнлеге өчен база булдыруга аеруча басым ясый. Проектны тормышка ашыру зарурлыгы балалар иминлеге өчен, аларның иҗади потенциалын ачуга, уңышлы шәхес формалаштыруга, киләчәк һөнәрне аңлы рәвештә сайлауга әзерлеккә һәм дәресләр тәмамланганнан соң эшләргә тиеш.

Мәгариф системасында сәламәтлек саклау эшчәнлеген үстерүнең төп векторы - «Мәктәп-сәламәтлек территориясе» озак сроклы проектын тормышка ашыру, ул түбәндәге төп юнәлешләрне үз эченә ала:

- «Профилактик белем бирү программаларын тормышка ашыру»;

- «Укучыларны физик тәрбияләү системасын үстерү»;

- «Укучыларның туклануын рационализацияләү»;

-«Сәламәтлек саклау өлкәсендә педагогларның һөнәри компетенциясен арттыру»;

- «Сәламәт яшәү рәвешен формалаштыру программаларына, шул исәптән «Уңышка юл» программасына укучы гаиләләрне җәлеп итү;

- «Укучыларның профилактик эштә, социаль әһәмиятле проектларны гамәлгә ашыруда катнашуы («Лидерлык нигезләре», «Мөстәкыйль балалар» һ.б.)»;

- «Профилактик наркологик тикшерүләр үткәрү».

Гомуми белем бирү оешмалары командалары арасында «КЭС-БАСКЕТ» һәм «ШВЛ» мәктәп баскетбол лигасы чемпионатларында катнашу.

«КЭС-БАСКЕТ мәктәп баскетбол лигасы» һәм «ШВЛ» проектларында катнашу гомуми белем бирү оешмаларына матди базаны тулыландырырга мөмкинлек бирә. Чемпионатта катнашучы барлык мәктәпләр баскетбол туплары комплектларын, зональ этапларда җиңүчеләр - проект спонсоры - ЯАҖ «Комплекслы энергия системалары» нан баскетбол формасы комплектларын алалар (Пермь) Моннан тыш, проектның иганәчесе тарафыннан бүләкләү атрибутикасы да бирелә.

Районның гомуми белем бирү оешмалары «Мини-футбол - мәктәпкә!» гомумроссия проекты кысаларында мини-футбол чемпионатында актив катнашалар.

Яңа җиһазлар сатып алу оешмаларның матди-техник базасын ныгытты, балаларга техник юнәлештәге өстәмә белем бирү программалары спектрын киңәйтте. Техник иҗатның яңа төрләре кертелде: робототехника, 3D-модельләштерү, санлы программа белән идарә итү станокларында эшләү.

3. Балалар хәрәкәте һәм балаларны социальләштерү формаларын үстерү:

- «Балалар район думасы» республика проекты тормышка ашырыла;

- хокук бозуларны профилактикалау буенча мәктәп отрядлары үсә;

- хокук бозуларны профилактикалау отрядлары актив эшли;

- «SаMоSтоятельныеDети» ведомствоара проекты тормышка ашырыла.

4. Балалар хәрәкәтен үстерү, балаларны социальләштерү буенча төп чаралар:

- Татарстан Республикасы мәгариф учреждениеләрендә Ватанга мәхәббәт, гаилә кыйммәтләрен һәм гореф-гадәтләрен, гомуми шәхес культурасын, укучыларның гражданлык тәңгәллеген, толерантлык культурасын, этник һәм динара хезмәттәшлек өлкәсендә социаль компетентлык, Ватанны саклауга әзерлек һәм яшь кешеләрнең Россия Федерациясе Кораллы Көчләре сафларында хезмәткә уңай мөнәсәбәтен формалаштыруга юнәлдерелгән хәрби-патриотик, фәнни-техник, рухи-әхлакый, сәнгать-эстетик, экологик тәрбиянең заманча программаларын гамәлгә ашыру;

- яшьләргә патриотик тәрбия бирү белән шөгыльләнүче балалар һәм яшьләр оешмалары эшчәнлегенә мониторинг, яшьләргә патриотик тәрбия бирү буенча методик рекомендацияләр эшләү, Бөек Ватан сугышы һәм тарихның башка мөһим вакыйгалары турында тарихи хәтерне саклауга юнәлдерелгән республика акцияләре үткәрү;

- укучыларны тәрбияләү һәм социальләштерү, аларның шәхси һәм иҗтимагый әһәмияткә ия эшчәнлеге, социаль һәм граждан хәле, шул исәптән федераль дәүләт белем бирү стандартларын гамәлгә ашыру аша үз-үзләрен үзеңә тәңгәлләштерү өчен шартлар тудыру;

- мәгарифтә дәүләт-иҗтимагый идарә, шул исәптән балалар иҗтимагый үзидарәсе формаларын үстерү;

- балалар тарафыннан кеше хокуклары һәм бала хокуклары өлкәсендә белем алуны тәэмин итә торган чаралар комплексын эшләү;

- балалар белән эш башкаручы оешма һәм учреждение белгечләрен укыту һәм квалификацияләрен күтәрү буенча гамәлдәге программаларны аларга балаларның мәнфәгатьләренә кагылышлы карарлар кабул итүдә катнашу хокукын аңлатучы махсус бүлек кертү юлы белән киңәйтү һәм аны тормышка ашыру принциплары;

- балаларның мәнфәгатьләренә кагылышлы карарлар кабул итүдә катнашуын бәяләү һәм даими мониторинг системасын һәм механизмын булдыру.

3. Ярдәмче программаның социаль-икътисадый нәтиҗәлелеген бәяләү

Ярдәмче программаның нәтиҗәлелеген бәяләү киләсе таблицада тәкъдим ителгән индикатив күрсәткечләр нигезендә гамәлгә ашырыла:

План буенча күрсәткечләрнең факттагы әһәмиятенә ирешү Ярдәмче программаны гамәлгә ашыруның нәтиҗәлелеген раслаячак.